Bractwa kurkowe, takie jak nasze w Kępnie, nie były jedynie organizacjami symbolicznymi czy towarzyskimi. Przez wieki pełniły realną, często kluczową rolę w obronie miast. Posiadały własne strzelnice, sztandary, a także mundury, które z dumą noszono podczas uroczystości i ćwiczeń. Kulminacją roku był zawsze turniej o tytuł Króla Kurkowego – najbardziej prestiżowe wyróżnienie, jakie mógł zdobyć najlepszy strzelec w szeregach Bractwa.
Dla Kępna – miasta o pogranicznym i handlowym charakterze – taka organizacja miała znaczenie szczególne. Stanowiła nie tylko gwarancję bezpieczeństwa, ale też wyraz wspólnotowej odpowiedzialności za losy miasta.
Z czasem, gdy zagrożenia militarne ustępowały, bractwa kurkowe zaczęły przekształcać się w organizacje honorowe i społeczne.

Plansza informacyjna na temat zainicjowania bractwa kurkowego w średniowieczu. Po lewej stronie tekst opisuje historię i rolę bractw kurkowych, zwłaszcza w Kępnie. Po prawej stronie czarno-białe zdjęcie przedstawiające fragment wystawy muzealnej: portret mężczyzny w mundurze z odznaczeniami, kilka pucharów oraz tarcze strzelnicze eksponowane w gablocie i na postumencie.

Dopiero 24 lutego 1875 roku, w realiach zaboru pruskiego, Bractwo Kurkowe w Kępnie zostało na nowo założone. Był to akt nie tylko organizacyjny, ale przede wszystkim symboliczny.
Bractwo liczyło wówczas 12 członków. Wśród nich trzech Polaków weszło w skład pierwszego zarządu, co w ówczesnych warunkach było szczególnie znaczące. Byli to: Jan Wyderkowski, Jan Kunst oraz Klemens Ziarnecki.
W latach 1919–1922 liczba braci wzrosła z 50 aż do 163 członków. To ponad trzykrotny wzrost w ciągu zaledwie trzech lat! Można powiedzieć, że był to czas prawdziwego renesansu Bractwa.
Największą liczbę członków odnotowano w latach 1922 i 1923 – 163 braci! To był szczyt aktywności, ale też świadectwo tego, jak bardzo społeczność lokalna ceniła sobie wartości reprezentowane przez Bractwo: godność, precyzję, obywatelską odpowiedzialność i wspólnotę.
Jednak jak to często bywa – po okresie intensywnego rozwoju nadszedł czas stopniowego spadku. Od 1926 roku zaczęła się zauważalna tendencja malejąca. W 1933 roku liczba członków spadła do 87, a w 1937 osiągnęła swoje minimum – zaledwie 76 braci. Przyczyny tego zjawiska mogły być różne: zmieniająca się sytuacja społeczna, narastające napięcia polityczne czy codzienne troski lat trzydziestych.

Na tle głęboko niebieskiej tkaniny, symbolizującej lojalność, honor i pokój, wyhaftowano złotą nicią napis: „Bractwo Strzeleckie Kępno”.
Na sztandarze widzimy również dwa skrzyżowane muszkiety, typowe symbole bractw kurkowych. Muszkiety oplata wieniec z liści dębu – symbol siły, odwagi i wierności tradycji. To znak, który nie przemija – bo wartości, które dąb reprezentuje, są wieczne.

Pieczęć ta ma okrągły kształt. Wykonana najpewniej z metalu, osadzona w drewnianej rączce. W centrum pieczęci widnieje tarcza strzelecka – symbol celu, skupienia, dążenia do doskonałości.

Trasa pochodu nie jest przypadkowa – to symboliczna droga od miejsca codzienności do przestrzeni sacrum lub tradycji: rynku, kościoła, strzelnicy.
W pochodzie uczestniczą nie tylko bracia. Idą też przedstawiciele władz, duchowieństwo, mieszkańcy. Dzieci uczą się, czym jest lokalna duma i patriotyzm.

Portret ujęty frontalnie, z dumą i godnością, stoi w ciemnozielonej mundurowej marynarce, bogato ozdobionej medalami, insygniami i łańcuchem królewskim, będącym symbolem najwyższej godności w bractwie. W lewej dłoni trzyma rękojeść szabli, a prawą opiera na kapeluszu ozdobionym piórem, z przypiętym odznaczeniem w formie zielonego wieńca.

Łańcuch Królewski Bractwa Kurkowego z Kępna to bogato zdobiony łańcuch ceremonialny, będący symbolem władzy Króla Kurkowego – najwyższego tytułu nadawanego najlepszemu strzelcowi bractwa w dorocznych zawodach strzeleckich. Wykonany ze srebra i mosiądzu, składa się z licznych, połączonych medalionów o różnych kształtach, z wygrawerowanymi nazwiskami i datami kolejnych zwycięzców.

Prezentowany medal to odznaka przynależności do Zjednoczonego Kurkowego Bractwa Strzeleckiego. Centralnym motywem jest biało-czerwony tarczowy cel strzelecki, charakterystyczny symbol związków kurkowych, osadzony na krzyżu maltańskim w zielonych emaliach.

Marynarka ceremonialna Bractwa Kurkowego z Kępna.
Zieleń, złote liście dębu i układ guzików podkreślają uroczysty i tradycyjny charakter stroju używanego podczas wydarzeń brackich.

Księgę kasową Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Kępnie, prowadzona w latach 1896–1939.
Ten starannie zachowany dokument to coś więcej niż zwykła księga rachunkowa. Okładka księgi – ręcznie opisana, oprawiona w charakterystyczny marmurkowy papier z tkaninowym grzbietem – świadczy o dbałości, z jaką traktowano dokumentację finansową i organizacyjną.

Prezentowana księga to zapis strzelań ćwiczebnych – doskonalących sprawność i umiejętności członków – oraz premiowych, nagradzających najlepszych strzelców. Znajdujemy tu starannie prowadzone zestawienia wyników, nazwiska uczestników, daty i przebieg zawodów. To nie tylko archiwum sportowych osiągnięć, ale także dowód na wysoką organizację i ciągłość tradycji, pielęgnowanej z ogromnym zaangażowaniem.

To niepozornie wyglądająca księga, a zarazem bezcenna kronika półwiecza działalności jednej z najstarszych organizacji obywatelskich w naszym regionie.
Protokolarz zawiera ręcznie spisywane relacje z posiedzeń zarządu i walnych zgromadzeń, informacje o wyborach do władz, organizacji świąt strzeleckich, uczestnictwie w wydarzeniach patriotycznych oraz inicjatywach na rzecz społeczności lokalnej.
Zachęcamy wszystkich mieszkańców Kępna i okolic do dzielenia się pamiątkami, wspomnieniami i dokumentami związanymi z Bractwem Kurkowym i historią naszego miasta. Każdy artefakt, każde zdjęcie czy opowieść to cegiełka w budowie naszej wspólnej pamięci. Tylko razem możemy pielęgnować dziedzictwo przeszłości i przekazać je przyszłym pokoleniom.
Oprac. Martyna Wycisk